Ülkemizde “Çocuk İşçilik” yasaktır. Buna rağmen pek çok sektörde çocukların yasa dışı çalıştırıldığı, sadece işverenler tarafından değil aileler tarafından da çocukların ihmal ve istismar edildiği hepimizin bildiği üzücü bir gerçektir. Çocuk işçiliği ile mücadele kapsamında, Oyuncular Sendikası olarak biz de üzerimize düşen sorumluluğun farkındayız. Çünkü her ne kadar ülkemizde çocuk işçilik yasak olsa da, kültür-sanat ve reklam sektöründe çocuk çalıştırılmasına istisna olarak izin verilmiştir.

Bu bağlamda, bu proje “Çocuk Hakları” kapsamında ele alınarak kültür-sanat ve reklam faaliyetlerinde çalıştırılan çocukların çalışma koşullarının düzenlenmesini hedeflemektedir. Bunun için gerekli olan “yasa ve yönetmelik” çalışmalarının hazırlanması ve bu yasal düzenlemeler yürürlüğe girdikten sonra kuralların uygulanması, denetlenmesi ve düzenlemelerin pratikteki sonuçları yakından takip edilerek gerektiğinde geliştirilmesi projenin temel amacını oluşturmaktadır.

Uzun yıllar boyunca ekranlarda gördüğümüz, izlediğimiz, takip ettiğimiz çocukların çalışırken yaşadığı travmalar ve maruz kaldıkları çalışma koşullarının bugüne kadar yeterince merak ve araştırma konusu olmadığı kanısındayız. Kaldı ki alenen kanuna aykırı şekilde çalıştırılan bu çocukları ilgili devlet kurumlarının dahi görmezden geldiği üzücü bir gerçektir.

Dizi, sinema, reklam, seslendirme, sahne, moda gösterileri, podyumlar ve dijital mecra yayınlarında yer alan tüm çocuklar sadece kötü çalışma koşullarına ve hak kayıplarına maruz kalmıyor, fiziksel ve ruhsal gelişimleri zarar görebildiği gibi, popülerliğin getirdiği psikolojik baskı sebebiyle çok ciddi travmalar da yaşayabiliyorlar.

Dönemin tercih edilen meslekleri haline gelen bu alanlarda çalıştırılan çocuklar, yetişkinlerin bile baş etmekte zorlandığı bir dünyada oldukça savunmasız bırakılıyor. Pek çok ailenin “Çocuğum ünlü olsun” bakış açısına sahip olduğu düşünüldüğünde, gerektiğinde çocukları ailelerinden de koruyabilecek bir yasal düzenleme yapılması şarttır.

Kültür-sanat ve reklam sektöründe  çalıştırılan çocukların eğitimleri aksamakta, oyun oynama ve tembellik hakları ellerinden alınmaktadır. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde yer alan maddeler ise çoğu zaman uygulanmamaktadır. Oldukça ağır ekipmanların (ışık ve kamera ekipmanları, dekor vb.) yer aldığı, risklerin sürekli değiştiği ve sık sık iş kazalarının yaşandığı işyerlerimizde çocukların can güvenliği tehlikeye atılmaktadır.

Her yıl binlerce çekilen reklam filmi, onlarca dizi ve film projesi, moda sektörüne özel yapılan sayısız  defileler, tanıtım filmleri, katalog çekimleri, billboard’lar, turneler, sosyal medya reklamları, dijital yayın mecralarında gerçekleştirilen programlar…Ve her geçen gün kontrolsüzce büyüyen bir sektör. Üstelik yaş sınırı olmaksızın çalıştırılan binlerce çocuk! Unutulmamalıdır ki, yüksek ışık ve ses uyaranlarının olduğu tüm bu alanlarda 1 yaşında ve hatta 3 aylık bir bebek dahi çalıştırılabilmektedir.

Tüm bunlar düşünüldüğünde tam anlamıyla bir yasal düzenlemenin dahi olmadığı sektörümüzde çocuklar psikolojik, sosyal ve beden sağlığı açısından büyük bir tehlike altındadır. Dolayısıyla projenin amaçları;

• Tüm kültür-sanat ve reklam faaliyetlerinde çalıştırılan çocukların haklarını korumak,
• Eğitim haklarının engellenmesinin önüne geçmek, Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde yer alan tüm maddelere uyulmasını sağlamak,
• Bu sektörlerde çalıştırılan çocukların, icra ettikleri faaliyetlerden elde ettikleri kazançların, aile ekonomisinin asli geçim kaynağı olmasının ve çocukların ekonomik anlamda istismar edilmesinin önüne geçmek,
• Çocukların zihinsel ve bedensel gelişimlerine katkıda bulunacak ya da en azından bunlara hiçbir şekilde zarar vermeyecek biçimde kültür-sanat alanındaki faaliyetlerde  yer alabilmelerini sağlamak, her türlü faaliyet esnasında ve sonrasında gerekli uzman desteğinin (Pedagog ve çocuk psikoloğu) sağlanmasını zorunlu kılmak,
• Çocukların psikolojilerine zarar verecek işlerde yer almalarının önüne geçmek (Çocuğa uygun olmayan senaryo, reklam ürünü vb.)
• Popülerliğin getirebileceği psikolojik sorunlarla baş edebilmeleri için uzman desteği, gerekli  işleyiş ve denetim standartlarının oluşmasını sağlamak,
• Psikolojik, fiziksel, ekonomik ve cinsel anlamda suistimal ve istismar edilmelerine engel olmak,
• Can güvenliklerini sağlamak.

Yukarıda sıralanmış olan proje hedeflerinin oluşturulacak standartlar rehberliğinde uygulanması, denetlenmesi ve uygulanmadığı durumlarda ise gerekli yaptırımların yasa koyucular tarafından formüle edilmesi amaçlanmaktadır.

Projemiz; her yılı birbirini tamamlayan ama birbirinden ayrı olarak da bütçelendirilip gerçekleştirilebilecek biçimde birer yıllık iki aşamadan oluşmaktadır. Her iki aşamada da yukarıda tanımladığımız ana hedefler ve ana yöntem çerçevesinde somut eylem planları hayata geçirilecektir.

1.AŞAMA: 1 Ocak-31 Aralık 2021 (PROJE 1)

Birinci aşamada temel hedef; yönetmenliğe yönelik çalışmaları bitirebilmek, yönetmenliğin çıkmasını sağlamaya çalışmak, sahaya yönelik çalışmalar için gerekli altyapı çalışmalarını tamamlamak olacaktır. Birinci aşamada yasal düzenleme ve yönetmelik çalışmalarına ağırlık verilecektir. İki ana hedefimiz doğrultusunda alt hedeflerimiz ve öngörülen çalışmalarımız şu şekildedir:

1-     Yasal Düzenlemeler ve Yönetmelikle İlgili Çalışmalar

–        Yönetmeliğe yönelik eksikleri gidermek için tüm paydaşlarla ve uzmanlarla birlikte yapılacak hazırlık toplantıları ve çalıştaylar düzenlemek.

–        Temel muhatap kamu otoritesi olan Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nezdinde Yönetmeliğe yönelik çalışmaları tekrar canlandırmak, Yönetmeliğin eksiklerinin giderilmesi ve yıl sonuna kadar çıkartılması için lobi çalışmaları yürütmek.

–        Yasal düzenlemenin önemini kamuoyuna anlatacak bir iletişim kampanyası yürütmek.

2-     Doğrudan Sahaya Yönelik Çalışmalar

–        Çocuk oyunculara ve ailelerine yönelik eğitimler düzenlemek,

–        Çocuk oyuncu koçlarından oluşan bir çalışma grubu kurulması ve bu grup yoluyla çocuk oyuncu koçlarına yönelik çalışmalar yapmak,

–        Çocuk oyuncu koçu meslek tanımının yapılması için Mesleki Yeterlilik Kurumu ile ortak çalışmak,

–        Çocuk oyuncu koçlarının çocuk psikolojisi üzerine uzmanlaşmış pedagoglarla buluşmasını ve yıl boyunca düzenli eğitimler almasını sağlamak,

–        Çocuk oyuncu koçlarının yıl boyunca ücretsiz olarak psikolojik danışmanlık hizmeti alabilmesi için gerekli işbirliklerini kurmak,

–        Yönetmeliğin tamamlanması sürecinde tüm sosyal paydaşlara yönetmeliği anlatmak ve işbirliği sağlamak amaçlı sosyal diyalog toplantıları düzenlemek.

–        Kamuoyuna kültür-sanat ve reklam alanında çalıştırılan çocukların çalışma şartlarını doğru biçimde aktarmak, en doğru sistemin oluşturulabilmesi için kamuoyu desteği oluşturmak.

2.AŞAMA: 01 Ocak-31 Aralık 2022 (PROJE 2)

İkinci aşamada temel hedef; yasal düzenlemelerde kalan eksik noktaları tamamlamak, sahaya yönelik çalışmaların sonucu olarak işyerlerinde çocukların çalışma koşullarını doğrudan denetleyecek, gerekirse çocuğun korunması için müdahale edecek bir mekanizmanın kurulması olacaktır. Birinci aşamada yasal düzenleme ve yönetmelik çalışmalarının bitirilmesi hedeflediğinden bu ikinci aşamada sahadaki çalışmalara ağırlık verilecektir. İki ana hedefimiz doğrultusunda alt hedeflerimiz ve öngörülen çalışmalarımız şu şekildedir:

1-     Yasal Düzenlemeler ve Yönetmelikle İlgili Çalışmalar

–        Yasal düzenlemenin 2021 yılında tamamlanıp ilgili yönetmeliğin çıkartılması hedeflenmektedir. Ancak bu konuda yetkili merci kamu otoritesi olduğundan tüm iyi niyetli çalışmalara rağmen bu hedefe 2021 yılı içerisinde ulaşılamazsa projenin bu aşamasında yasal düzenlemedeki eksiklerin giderilmesi yönünde, özellikle lobiye yönelik, çalışmalar devam ettirilecektir.

2-     Doğrudan Sahaya/Uygulamaya Yönelik Çalışmalar

–        Yönetmeliğin tamamlanması ya da son aşamasına gelmesi halinde yönetmelikteki düzenlemelerin sektörde somut olarak nasıl uygulanacağını belirleyen ve tüm paydaşlarla kültür-sanat ve reklam alanında çocuk performansçıları  çalıştırma kılavuzunu oluşturmak.

–        Çocuk performansçıların işyerlerinde yönetmelik ve hazırlanacak sektörel kılavuz gereğince çalıştırılması ve buna uygunluğun kontrolünün sağlaması için bir mekanizma kurmak.

–        Çocukların çalıştırılmasından kaynaklı ihlallerin tespit edilmesi halinde, sendikaya bildirim yapılabilmesi için anonim bir iletişim ağı kurmak.

–        Çalışma, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bünyesinde çocuk performansçıların  haklarının ihlaline yönelik durumların tespiti sonrası, çocuğun haklarını koruyacak ve kanuni altyapı desteğiyle duruma yerinde müdahale edebilecek bir ekibin oluşturulması ve işlevsel hale getirilmesi.

Kamuoyuna kültür-sanat ve reklam alanında çocuk işçiliğini ve çocukların çalışma şartlarını doğru biçimde aktarmak, en doğru sistemini oluşturulabilmesi için kamuoyu desteği oluşturmak.

“Bu İş Yerinde Çocuk Var!” Kampanyası temel olarak iki ana bölümden oluşmaktadır

1. Yasal düzenlemeler ve yönetmelikle ilgili çalışmalar
2. Doğrudan sahaya/uygulamaya yönelik çalışmalar

Elbette yönetmelikle ilgili yapılacak çalışmalar, sonrasında yapılacak çalışmaları doğrudan etkileyeceği için, birinci bölümde yer alan iş kalemleri önceliğimiz olacaktır. Bununla beraber, yasal düzenlemelerle eşzamanlı olarak sahaya yönelik ve çocuk performans işçilerinin hayatını doğrudan etkileyecek, çalışırken işyerinde gerekli korumanın sağlanmasına yönelik mekanizmaları oluşturmak hedeflenecektir. Bu sebeple bu proje yukarıda bahsedilen iki ana bölümden oluşacak olup, 2 yıllık bir faaliyet takvimi çıkarılmıştır.

Yasal düzenleme konusunda uzmanlarla ciddi bir çalışma yürütülerek çocuk psikolojisi ve hukuki düzenlemeler detaylı olarak incelenecektir. Bu kapsamda öncelikle pedagoglar ve avukatlardan oluşan iki farklı çalışma grubu kurulacaktır. Bu çalışma gruplarının yapacağı analizin ardından yönetmelik taslağı, sorularımızı ve çözüm önerilerimiz de kapsayacak şekilde  akademide tartışmaya açılacaktır.

Uzmanlarla yapılacak çalışmaların ardından yönetmelik taslağının sektör pratiğine uygunluğu, sorunları çözüp çözmeyeceği, eksik ve zayıf yönleri sektör çalışanları ve çocuk oyuncu aileleri ile değerlendirilecektir. Bu kapsamda aileler, senaristler, yönetmenler, yetişkin oyuncular, çocuk oyuncu koçları ve diğer teknik ekipler ile ayrı ayrı toplantılar düzenlenecek olup, çocuk oyuncu koçlarından oluşan özel bir çalışma grubu kurulacaktır. Yasal düzenlemelerin dışında kalan sahaya yönelik çalışmalar çerçevesinde öncelikle çocuk oyuncu koçları için özel bir eğitim programı hazırlanacaktır. Bu eğitim programını yine pedagoglardan, çocuk psikologlarından ve çocuk oyuncu koçlarından oluşan çalışma gruplarımız beraber hazırlayacak olup, eğitim tüm çocuk oyuncu koçlarına açık olacaktır. Bu çalışmaların yanı sıra, sektörde bu yönetmeliğin en önemli takipçisi olacak olan çocuk oyuncu koçları için bir veri tabanı hazırlanacaktır. Ayrıca onların kendi psikolojik danışmanlık ihtiyaçlarını ve geçiş dönemlerinde (farklı işler arasında işsiz geçirilen süre) gerekli psikolojik danışmanlığı alabilmeleri için proje dahilinde bir uygulama öngörülmektedir.

Eş zamanlı olarak alanımızda kurulu meslek örgütleri ve çocuk haklarıyla ilgilenen sivil toplum örgütleri ile ayrı ayrı çalıştaylar düzenlenerek, sektör pratiği ve yasal düzenlemelerin pratikte nasıl uygulanması gerektiği tekrar tekrar istişare edilecektir.

Tüm bu teknik çalışmaların yanı sıra, sektör içinde ve kamuoyu nezdinde farkındalık çalışmaları yürütülecektir. Bu kapsamda bir iletişim uzmanı ile çalışılacak olup kampanyanın hedefi ve amacı en doğru şekilde anlatılacaktır. Bu noktada ana akım medya da dahil olmak üzere, kamuoyuna yönelik bir çok iletişim çalışması gerçekleştirilecektir.

Bu önemli kampanyayı hayata geçirebilmek ve hedeflerimize ulaşabilmek için elbette kaynak yaratmak zorundayız. Şuan en önemli ihtiyacımız gerekli finansmanı yaratabilmektir.

Kültür-sanat ve reklam faaliyetlerinde çalıştırılan tüm çocuk için “Ben de bir şey yapmak istiyorum.” diyorsanız, aşağıdaki seçeneklerden birini tercih edebilirsiniz.

1 –  42. İstanbul Maratonu “Oyuncular Sendikası Koşu Ekibi” ne katıl!

7 Kasım 2020 tarihinde gerçekleşecek 42. İstanbul Maratonu’nda bu yıl çocuklar için koşarak, kampanyamız için bağış toplayacağız. Koşu ekibimiz ne kadar kalabalık olursa, bağış toplama şansımız da o kadar artıyor. Sendikamızın ekibinde yer alarak çocuklar için koşmak istiyorsan  tek yapman gereken aşağıdaki iletişim bilgilerinden bize ulaşarak “Oyuncular Sendikası Koşu Ekibi” ne ismini yazdırmak.

Gsm: 05308210099

E-Posta: info@oyuncularsendikasi.org

2-  Çocuklar İçin Bağış Yap!

Kampanyamızı desteklemek için sendikamıza bağış yapabilirsin. Aşağıdaki hesap bilgilerine, konu başlığına  “ÇOK” yazarak belirlediğin miktarda bağış işlemini gerçekleştirebilirsin. ( ÇOK, çocuk oyuncular kampanyasının kısaltılmış halidir)

Oyuncular Sendikası Bağış Hesabı Bilgileri : 

Yapı Kredi Bankası
Şişli Şubesi
Hesap Numarası: 87797606
IBAN: TR38 0006 7010 0000 0087 7976 06

(!) Bağış ödemesini hesabımıza yollayacağınız durumlarda alıcı kısmına “SAHNE, PERDE, EKRAN, MİKROFON OYUCULARI SENDİKASI” (sığdığı kadar) yazmanızı rica ederiz. Aksi takdirde yatırılan para hesabımıza ulaşmamaktadır.