Pzt. - Cuma: 10.00 - 18.00 Cumartesi - Pazar: Kapalı

Oyuncu Sözleşmelerinde Kritik Karar

Oyuncu Sözleşmelerinde Kritik Karar

Oyuncular Sendikası’nın girdiği ilk hukuk mücadelesini kazandığını geçtiğimiz Mayıs ayında kamuoyu ile paylaşmıştık. Mahkeme gerekçeli kararını açıkladı.
Deniz Yıldızı dizisinde başrol oynayan üyemiz Güneş Emir çalışma koşulları, ücret ve imzalamak zorunda bırakıldığı kelepçe sözleşme nedeni ile hukuki yükümlülüklerini yerine getirerek diziden ayrılmış, dizinin yapımcısı Focus Film de bunun üzerine Emir’e tazminat davası açmıştı. Mahkemenin gerekçeli kararında tüm sektörümüzü ilgilendirecek noktalar var.
Mahkeme kararında, feshi nedeni ile ceza-i şart talep edilen sözleşmenin çalışma özgürlüğünüdinlenme hakkını ve sözleşme serbestisini kısıtlar nitelikte olduğu, üyemizin İş Kanunu ile güvence altına alınan çalışma koşulları, yasal izin süresi ve dinlenme hakkına saygı gösterilmesini ve öngörülen sabit ücretin arttırılmasını yapımcıdan talep hakkı olduğu dile getiriliyor.
Sözleşme serbest irade altında imzalanmış olsaydı, davalı (Güneş Emir) bu ağır taahhütler altına girmeyeceği açıktır.

Mahkeme bu ibareyle Borçlar Kanunu’nun emredici hükümleri uyarınca üyemize aşırı edimler yükleyen sözleşme maddelerini yok hükmünde kabul etmiştir.

Karar metninde ayrıca, tek taraflı ve fahiş ceza-i şart maddelerinin geçersizliği de açıkça vurgulanmıştır. Mahkeme kararında, ceza-i şart maddelerinin her iki tarafa da adil yükümlülükler getirilmesi ve her iki taraf için de düzenlenmesi halinde geçerli olabileceğini, üyemiz aleyhine çok orantısız, adil olmayan, sözleşme dengesini dikkate almayan ceza-i şart taahhüdünü yok kabul etmiştir.

Tek Taraflı Sözleşme Geçersiz

Gerekçeli karardaki açıklamalar ışığında Borçlar Kanunun’da düzenlenen Genel İşlem Şartlarına ilişkin maddeler “kamu düzeninden” sayılarak resen uygulanmış, Medeni Kanun’un kişilik haklarına ilişkin maddeleri ve sözleşmedeki şekil eksiklikleri de göz önünde bulundurularak Yapımcı Şirket’in açtığı haksız dava reddedilmiştir. Bu durum tek taraflı sözleşmeler imzalamak zorunda bırakılan tüm oyuncular için bir kazançtır.

Oyuncuların, “iş kaçmasın” gerekçesi ile günümüzde imzalamak zorunda kaldıkları tek taraflı kelepçe sözleşmeler tüm sektörün malumudur. Neredeyse tüm oyuncular Güneş Emir örneğinde görülen, tek taraflı ve istisnasız her biri aşırı yararlanma örneği teşkil eden tip sözleşmelerle çalışmaya zorlanmaktadırlar. Bu sözleşmelere itiraz eden oyuncular, mevcut işi kaybedecekleri, “kara liste”ye girecekleri ve bir daha iş bulamayacakları endişesi ile önlerine konan tüm metinleri düşünmeksizin imzalamak zorunda kalmaktadırlar.

Oysa üyemiz Güneş Emir’in nezdinde kazanılan bu dava, tüm üyelerimiz ve üyemiz olmayan oyuncu arkadaşlarımız için de emsal mahiyettedir. Mahkeme kararında da açıkça görüldüğü üzere tek tarafa aşırı sorumluluk yükleyen, orantısız, karşı tarafın güçsüz konumundan faydalanılarak imzalanan matbu sözleşme maddeleri Türk Borçlar Kanunu uyarınca yok hükmündedir.

Üyemiz Güneş Emir’in cesur duruşu ve haklı davası, oyuncuların hukuksuz sözleşmelerle, insanlık dışı koşullarda, piyasa rayicinin altında sabit ücretlerle çalışmaya zorlanmasının, şartlarda iyileştirme istendiğinde geçersiz ceza-i şart maddeleri ile korkutulmasının kader olmadığını bir kez daha gösterdi.

Sette, stüdyoda, sahnede hakkınızın yendiğini düşünüyorsanız, çalışmayla ilgili kafanıza bir şey takılıyorsa, herhangibir olumsuz durumla karşılaşırsanız, Oyuncular Sendikası her zaman size yardımcı olmaya hazır.

Oyuncular Sendikası olarak Güneş Emir’e süreçte gösterdiği sağlam duruşu için teşekkür eder yeni sezonda başladığı projelerinde başarılar dileriz.

Dava Nasıl Ortaya Çıkmıştı?

Güneş Emir, Fokus Film Prodüksiyon Yapım Dağıtım Hizmetleri A.Ş. ile Fox TV’de yayınlanan “Deniz Yıldızı” adlı dizide rol almak üzere 22.06.2009 tarihinde sözleşme imzalamış, işin devamına karar verilmesi nedeni ile bu sözleşme 16.08.2010 tarihinde yenilenmek istenmiştir. Ancak ikinci sözleşmenin imzasında Güneş Emir yanıltılmış, sözleşmenin içeriğinin okunmasına dahi imkan verilmeden büyük bir acele ile son sayfasına imza attırılmak sureti ile diziye bağlanmıştır.

Giderek ağırlaşan ve günde 14 ila 16 saate varabilen çalışma saatleri, sıhhatsiz çalışma koşulları, piyasa rayicinin çok altında kalan bir ücretle çalışan Güneş Emir,  bu duruma daha fazla dayanamayarak sendikamız hukuk birimine başvurmuştur.

Anılan sözleşmenin beş yıllık olduğunu dahi bu başvuru sonrası öğrenen üyemiz adına yapımcı şirkete çekilen ihtar ile sözleşme şartlarının düzeltilmesi, çalışma saatlerinin insani koşullara indirilmesi gibi talepler dile getirilmiş, yapımcı şirketten olumlu bir geri bildirim alınamaması üzerine hali hazırda imza eksikliği nedeni ile geçersiz olan sözleşme haklı nedene dayanarak tarafımızdan feshedilmiştir.

Bu feshin ardından yapımcı şirket, Güneş Emir aleyhine, sözleşmede yer alan 100.000 USD tutarındaki ceza-i şartın ifası talebi ile dava açmış, dava İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinde görülmüştür. Davanın sonucunda yapımcı şirketin ceza-i şart talebi mahkeme tarafından hukuki dayanaklar esas alınarak reddedilmiş, üyemiz ve sendikamız mahkeme nezdinde haklı bulunmuştur.