Avrupa Oyuncu Örgütleri İstanbul’da

1. GÜN

Üç gün sürecek olan Uluslararası Aktörler Federasyonu FIA’nın Avrupa Kanadı Toplantısı 1 Haziran 2012’de, Çağdaş Sinema Oyuncuları ÇASOD’un ev sahipliğinde 20’ye yakın ülkenin oyuncu sendikaları ve toplayıcı örgütlerinin katılımı, Sinema Oyuncuları Meslek Birliği BİROY’un ve Oyuncular Sendikası’nın gözlemciliği ile Le Meridien Hotel Etiler’de başladı.
FIA Genel Sekreter’i Dominik Luquer’in açılış konuşmasının ardından BİROY Genel Sekreteri Aslı Şahin ve Uluslararası İlişkiler Sorumlusu Derya Durmaz’ın sunumu ile başlayan toplantının ilk günündeki oturumlarda dijital alanda yayılan göresel işitsel eserlerde oyuncular başta olmak üzere bağlantılı hak sahiplerinin telif haklarının nasıl alıncağı tartışıldı. İlk gün sendikalarla toplayıcı örgütlerin buluşması olarak gerçekleşti.

İşviçre sendikası SSRS’den Anne Paplloud’nun moderatör olduğu ilk oturumda Hollanda toplayıcı örgütü NORMA’dan Wisso Wissing ve İspanya toplayıcı örgütü AISGE’den José Maria Montes “kişisel kopyalama” da bağlantılı hak sahiplerinin kendi ülkelerindeki durumlarını aktardılar. Wissing NORMA’nın çok yakın zamanda kazandığı dava hakkında bilgi verdi. Mahkemenin kişisel kopyalamaya yarayan aletlerin satışından bağlantılı hak sahiplerinin pay alması gerektiğine karar verdiğini açıkladı. Hollanda Hükümeti’nin bunun düzenlemesini yapmaya çalıştığını aktardı.

İkinci oturumda Norveç Oyuncular Sendikası’ndan Kirsti Camerer moderatörlük yaptı. Konuşmacılar Fransız toplayıcı örgütü ADAMI’den Isabelle Feldman ve Danimarka toplayıcı örgütü FILMEX’ten Mikael Waldorf idi. Görsel işitsel eserlerin online dağıtımında oyuncular başta olmak üzere bağlantılı hak sahiplerinin ne şekilde pay alması gerektiği tartışıldı. Öne çıkan iki yöntem toplu sözleşmelerle münferit hak olarak almak ve son kullanıcından kullandıkça bir pay almak idi.

Fransız Oyuncular Sendikası Genel Delegesi Jimmy Shuman’ın moderatör, İtalya toplayıcı örgütün NUOVO IMAIE’den Andrea Micciche ve Avrupa İcracı Sanatçıları Örgütleri Birliği AEPO-ARTIS’ten Xavier Blanc’ın konuşmacı olduğu üçüncü oturumda toplu hak takibinin farklı toplayıcı örgütler tarafından yapılmasının nasıl idare edileceği tartışıldı.

Öğle yemeğinden sonraki ilk oturumda Birleşik Krallık Oyuncu Sendikası EQUITY Genel Sekreteri Christine Payne’in moderatörlüğünde DSF’den Björn Hoberg-Petersen, görsel işetsel alandaki icracı sanatçıların hak sahipliğinin uluslararası düzeyde ilk kez net olarak tanımlanacak olduğu WIPO (Uluslararası Fikri Haklar Örgütü) Diplomatik Konferansı hakkında bilgi verdi.

Takip eden oturumda İrlanda Oyuncular Sendikası IRISH EQUITY’nin Başkanı Padraig Murray moderatördü. Danimarka toplayıcı örgütü FILMEX’ten Mikael Waldorf Sahipsiz Eserler’deki hak sahipliğinin nasıl düzenlenmekte olduğunu anlattı ve yakında Danimarka’da konu ile ilgili yapılacak düzenlemenin detaylarını aktardı.

Son oturumda ise dijital korsanlığa karşı Avrıpa Komisyonu’nun başlattığı çalışma ile ilgili FIA’nın nasıl hareket etmesi gerektiği tartışıldı. Moderatör İspanya Oyuncular Sendikası FAEE’nin Başkanı Jorge Bosso, konuşmacılar FIA Genel Sekreteri Dominik Luquer ve Almanya toplayıcı örgütü GVL (TBC)’den Tilo Gerfach’tı.

2. GÜN

Toplantının ikinci gününde sadece sendikalar, dernekler ve vakıflar vardı. Program doğrultusunda toplayıcı örgütler ikinci gün yer almadılar. İrlanda Oyuncular Sendikası IRISH EQUITY Başkanı Padraig Murray’ın Divan Başkanlığına seçilmesiyle gündem onaylandı ve oturumlar başladı

FIA Genel Sekreter’i Dominik Luquer Creative Europe (Yaratıcı Avrupa) destek programı ile ilgili bilgi verdi. Bu program 2014 yılından itibaren Avrupa genelinde kültür ve yaratıcı sektörleri desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir program. (http://ec.europa.eu/culture/creative-europe)

Genel Sekreter ardından Avrupa’da filmlere yapılan devlet desteğinde yapılması öngörülen değişikliklerle ilgili bilgi verdi.

FIA Genel Sekreter Yardımcısı Dearbhal Murphy Avrupa Sivil Toplum Kültür Programı ve önümüzdeki dönemde gerçekleşecek kurul toplantıları ile ilgili son durumu paylaştı.

Daha sonra Luquer şu anda Avrupa Birliği’nde gündemde olan görsel işitsel eserlerin online dağıtımı ile ilgili verilmiş yeşil rapor (Avrupa Birliği’nde bir meseleyi tartışmaya açan rapor türü) üzerine yapılan son tartışmaları aktardı. Rapor icracı sanatçıların mali hakları açısından tartışıldı.

Kahve arasından sonra Dearbhal Murphy Avrupa Birliği’ne üye olan ülke vatandaşlarının kendi ülkelerin dışında görevli olarak çalışmalarında (Posted Workers) karşılaşılan sorunlar hakkında bilgi verdi ve bunun icracı sanatçılara yansımalarını iletti.

Bu sunumundan sonra Avrupa Sosyal Diyaloğu kapsamında Görsel İşitsel ve Gösteri Sanatları Komitesi’nde tartışılan son meselelere geçti. Daha sonra sırasıyla yine Avrupa Sosyal Diyaloğu kapsamında Sektörel Beceriler Konseyi Projesi, Kapasite Üretme Projesi ve Temsiliyet Çalışmaları’ndaki son durumu anlattı.

Öğlen arasından önce FIA’nın, sivil bir girişim olan Arts-Rights-Justice (Sanat-Haklar-Adalet) oluşumunda aldığı rol aktarıldı. Son olarak da Avrupa’da hareket halinde olan çalışanlarla ilgili yapılacak düzenleme ile ilgili çalısmalar paylaşıldı.

FRANSA VE İNGİLETERE’DEN TİYATROYA KAMU DESTEĞİ ÖRNEKLERİ

Aradan sonra, Birleşik Krallık Oyuncu Sendikası EQUITY Genel Sekreteri Yardımcısı Stephen Spence ve Fransız Oyuncular Sendikası’ndan Denys Fouqueray kendi ülkelerinde sanat kurumlarına olan kamu desteğini anlattılar.

Fouqueray Fransa’da doğrudan devlet desteği ile varlığını sürdüren 6 Ulusal Gösteri Sanatları Kurumu’ndan örnekler verdi. Ülke çapında bütçesinin çoğunu Kültür Bakanlığı’ndan alan 30 Ulusal Drama Merkezi ve Ulusal Dans Merkezleri ile ilgili bilgi verdi. Yerel yönetimler tarafından desteklenen sahnelerin işleyişini aktardı. Bunların yanı sıra yine belli oranda destek alan şehir tiyatrolarından söz etti. Fransa’da gösteri sanatları ile ilgili temel politikanın olabildiğince kişinin sanat eserlerini izleyebilmesi için koltuk maliyetinin mümkün olduğunca düşük tutulması olduğunu aktardı. Son olarak da Fransa’da belediye başkanlarının zamanında sanat kurumlarının karar alma mekanizmalarına müdahil olmaya çalıştıklarını ama sanatçı ve seyircilerin tepkisi ile karşılaştıkları için hiç bir zaman bu isteklerinin gerçekleşmediğini anlattı.

Fouqueray’dan sonra söz alan Spence İngiltere’deki kamu destekli gösteri sanatları kurumlarının durumunu özetleyen bir konuşma yaptı. İngiltere’de kamu tarafından yapılan desteğin iki şekilde işlediğini aktardı. En çok desteği sağlayan Arts Council (Sanat Konseyi) devletin sanata sağladığı fonu, kamuya ait özerk sanat kurumlarına ve özel sanat kurumlarına dağıtan bağımsız bir kurum. İkinci destekleme türü ise yerel yönetimler tarafından yapılan. Spence İngiltere’de sanatı desteklemek için ayrılan bütçenin düşürülmesi üzerine başlattıklarını Lost Art (Kayıp Sanat) kampanyası hakkında da bilgi verdi (http://www.lost-arts.org). Hem merkezi hem de yerel desteklerde yapılan kesintilerden örnekler verdi.

Verilen aranın ardından ÇASOD Yönetim Kurulu Üyesi ve BİROY Kurucu Üyesi Derya Durmaz BİROY’un kuruluş hikayesi ve bugünkü durumu ile ilgili bir sunum yaptı. Onu takiben Finlandiya Oyuncular Sendikası’ndan Elina Mantyla bir yıl önce kurdukları toplayıcı örgüt deneyimini aktardı. Farklı bir modelle, sendikaya bağlı bir şirket olarak kurdukları toplayıcı örgütlerinin nasıl bir yöntemle çalışmasını planladıklarını anlattı.